ΜΟΥΣΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ

(Γράφει ο κ. Καραγιάννης Ελευθέριος, Μουσικολόγος)

Το Μουσικό Σχολείο Καστοριάς, υπό την αιγίδα της Δ.Δ.Ε. Καστοριάς, σε συνδιοργάνωση με την Ιερά Μητρόπολη Καστοριάς, την Π.Ε. Καστοριάς, το Δήμο Καστοριάς, το Δήμο Άργους Ορεστικού και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Καστοριάς, πραγματοποίησε το μουσικό Φεστιβάλ «Μουσική Άνοιξη» με θέμα «Δοξάτος, Μουσικά Σύνολα στα αρχοντικά της Καστοριάς». Επρόκειτο για μία καλλιτεχνική συνάντηση των Μουσικών Σχολείων της Ελλάδας (αρ. Έγκρισης ΥΠΑΙΘΑ Φ16/132959/Δ2/06-11-2024). Η λέξη «Δοξάτος» αναφέρεται στον επίσημο χώρο υποδοχής των καστοριανών αρχοντικών, που ήταν πάντα ανοιχτός για τους επισκέπτες και τους φιλοξενούμενους του οικοδεσπότη, σε γιορτές και κοινωνικές εκδηλώσεις.

Στο πλαίσιο του μουσικού Φεστιβάλ, οι μαθητές και μαθήτριες του σχολείου μας είχαν τη δυνατότητα να παρουσιάσουν το έργο των μουσικών συνόλων τους σε συναυλιακούς χώρους, να διδαχθούν από έμπειρους μουσικούς μέσω σεμιναριακών μαθημάτων και βιωματικών εργαστηρίων (workshops και masterclass ατομικών οργάνων), αλλά και να έρθουν σε επαφή με άλλους μαθητές Μουσικών Σχολείων παρακολουθώντας το έργο τους. Τα σεμιναριακά μαθήματα και οι συναυλίες πραγματοποιήθηκαν σε χώρους του Μουσικού Σχολείου Καστοριάς, του εμπορικού κέντρου City Center Cinemas και του αρχοντικού Τσιατσιαπά.

Το σχολείο μας είχε συναυλιακή παρουσία στο Φεστιβάλ με δύο μουσικά σύνολα, ένα σύνολο έντεχνης μουσικής που περιελάμβανε χορωδία και ορχήστρα, υπό την καθοδήγηση και προετοιμασία του καθηγητή κ. Καραγιάννη Ελευθερίου και ένα οργανικό σύνολο παραδοσιακής μουσικής, υπό την εποπτεία του καθηγητή κ. Σερέφα Νικόλαου. Ο συνολικός χρόνος παρουσίασης του εκάστοτε συνόλου είχε οριστεί από τους διοργανωτές στα 15 λεπτά. Στο αρχοντικό Τσιατσιαπά τα δύο σύνολα ερμήνευσαν κομμάτια τόσο από το έντεχνο όσο και από το παραδοσιακό ρεπερτόριο αποσπώντας θετικές και ενθαρρυντικές κριτικές που προδιαγράφουν εξαιρετικές προοπτικές και δυνατότητες εξέλιξης στο μέλλον.

• Συγκεκριμένα, το σχολείο μας συμμετείχε ενεργά στα εξής εργαστήρια-σεμινάρια:

1. «Ελάτε να τραγουδήσουμε»

‘Ένα βιωματικό εργαστήριο χορωδίας όπου τα παιδιά στο πρώτο μέρος διδάχτηκαν στοιχεία φωνητικής τεχνικής μέσω φωνητικών ασκήσεων ειδικά προσαρμοσμένων στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες των εφηβικών φωνών ακολουθώντας ομαδικές ασκήσεις με σκοπό την ανάπτυξη των ακουστικών τους ικανοτήτων. Στο δεύτερο μέρος του εργαστηρίου, οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να τραγουδήσουν ήδη γνωστά ή και άγνωστα χορωδιακά έργα («Νύχτα Μαγικιά», «Τι Θέλω», «Νανούρισμα», «Κάποτε θα’ ρθουν», «Ποιος τη ζωή μου») εφαρμόζοντας φωνητικές τεχνικές που έμαθαν προηγουμένως αλλά ταυτόχρονα είχαν και τη δυνατότητα να ανακαλύψουν νέες τεχνικές πρόβας.

• «Από τις χορδές του βιολιού στη σύγχρονη θεωρία χορδών»

Στο διήμερο εργαστήριο του βιολιού τα παιδιά την πρώτη ημέρα παρακολούθησαν διάλεξη όπου έγινε κατανοητή η αξία της εκμάθησης ενός έγχορδου μουσικού οργάνου, η αξία της καλλιέργειας της κουλτούρας και του συναισθήματος. Με βάση τη λειτουργία και τις ιδιότητες των χορδών ενός οργάνου έγινε αντιληπτή και η λειτουργία του Σύμπαντος το οποίο φάνηκε να έχει κοινές ιδιότητες με τις χορδές και τη μουσική αρμονία! Κατά τη δεύτερη ημέρα έγιναν ανοιχτά ατομικά μαθήματα βιολιού όπως και μικρά σύνολα εγχόρδων.

• Σεμινάριο «DIY για μουσικούς στην Ελλάδα»

Εδώ έγινε μια εισαγωγή στον τρόπο που μπορεί ένας μουσικός να διαχειριστεί την (μουσική) καριέρα του από την οπτική της οικονομικής και «διοικητικής» δουλειάς που χρειάζεται. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκαν οι έννοιες του Personal Management–Administration, Booking, Publishing, Producing, Recording, PR, Marketing, οι οποίες είναι απαραίτητες στην εποχή μας για να χτίσει κανείς το όνομά του και να καταφέρει να μπει στον κύκλο εργασιών κάνοντας «ορατή» τη μουσική που παίζει στο κοινό, και κυρίως στους επαγγελματίες του χώρου.

• Σεμινάριο-Εργαστήριο «Ηχητικού Αυτοσχεδιασμού με κρουστά»

Περιελάμβανε μια ομαδική διαδικασία με ζωντανή παρουσίαση για το πώς χρησιμοποιούνται και εκτελούνται τα ντραμς και τα κρουστά. Έγιναν πρόβες με αντικείμενα (βαρέλια) με τα παιδιά να νιώθουν την ικανοποίηση της συμμετοχής σε μια ομάδα, μαθαίνοντας την ομαδική δουλειά, την πειθαρχία, την συλλογικότητα και διδασκόμενα στο πώς να οδηγούν ή να ακολουθούν μια ομάδα. Τέλος, γνώρισαν και στοιχεία σχετικά με τον αυτοσχεδιασμό σε κρουστά όργανα καθώς και άλλων σύγχρονων τεχνικών εκτέλεσης.

• Σεμινάριο στεριανού-νησιώτικου λαούτου/μπουζουκιού

Την πρώτη ημέρα του σεμιναρίου η εστίαση επικεντρώθηκε στη βασική τεχνική των οργάνων, με βασικό άξονα το ρυθμό, τη μελωδία και την αρμονική συνοδεία, όπως εκφράζεται στα διάφορα μουσικά γεωγραφικά ιδιώματα της Ελλάδας. Τη δεύτερη ημέρα έγινε ορχήστρα που ερμήνευσε δύο έργα από το ρεπερτόριο που απαντάται στις παραδόσεις της Ανατολικής Μεσογείου και απευθυνόταν σε μαθητές που έχουν επιλέξει αντίστοιχα όργανα (λαούτο, μπουζούκι, ούτι, κανονάκι, σαντούρι).

Συνολικά, η ενεργός συμμετοχή του σχολείου σε ένα τέτοιο Φεστιβάλ ήταν πολύ σημαντική και ωφέλιμη έχοντας ως κύριο στόχο να αναδείξει τη σημασία της μουσικής παιδείας, να προβάλλει τη δημιουργικότητα των Μουσικών Σχολείων, να προάγει τον πολιτισμό και, γενικότερα, να συμβάλλει στη μουσική καλλιέργεια του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου. Οι συμμετέχοντες μαθητές/τριες έμειναν απόλυτα ικανοποιημένοι από τη διοργάνωση και ενθουσιασμένοι με τις δράσεις του Φεστιβάλ εκφράζοντας την επιθυμία τους για μελλοντική ενεργό συμμετοχή τους σε αντίστοιχες μουσικές δράσεις.

Στις 22 Σεπτεμβρίου 2024, μαθητές του Μουσικού Γυμνασίου Ηγουμενίτσας με Λυκειακές Τάξεις, συμμετείχαν στην συναυλία που πραγματοποίησε το Σύγχρονο Ωδείο Ηγουμενίτσας, του κ. Άρη Μπέλλου. Η συναυλία ήταν αφιερωμένη σε τραγούδια της δεκαετίας του 80΄ και οι μαθητές του σχολείου συνέπραξαν με τους μαθητές του Ωδείου, δημιουργώντας ένα όμορφο αποτέλεσμα. Οι μαθητές συμμετείχαν τόσο στην ορχήστρα όσο και στην χορωδία, ενώ μέρος έλαβαν και οι καθηγητές του σχολείου, Ανηλιώτης Γεώργιος και Σερέφας Νικόλαος. Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του και ο βουλευτής Θεσπρωτίας, κ. Βασίλης Γιόγιακας.

(Γράφουν οι κ.Ζαραβέλα Ε., Φιλόλογος και κ. Καραγιάννης Ε., Μουσικολόγος)

Στις 25 Μαρτίου 2025 στις 10.00 π.μ., πραγματοποιήθηκε στο Πνευματικό κέντρο της Ηγουμενίτσας «Πάνθεον», σχολική γιορτή για την εθνική επέτειο.

Οι μαθητές και οι μαθήτριες του σχολείου παρουσίασαν το χρονικό των γεγονότων και διάβασαν ποιήματα και αποσπάσματα από λογοτεχνικά έργα την επιμέλεια των οποίων ανέλαβε η φιλόλογος κ. Ζαραβέλα.

Στην έναρξη της εκδήλωσης, ο βυζαντινός χορός του σχολείου, έψαλλε με κατάνυξη το απολυτίκιο του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου υπό τη διεύθυνση του κ. Ανηλιώτη Γεώργιου ενώ η ευρωπαϊκή χορωδία και ορχήστρα, υπό τη διεύθυνση της κ. Αναστάση Γεωργίας ερμήνευσε τραγούδια σχετικά με τα γεγονότα, την προσαρμογή και ενορχήστρωση των οποίων επιμελήθηκε ο μουσικολόγος κ. Καραγιάννης Ελευθέριος.

Τη σχολική γιορτή τίμησαν με την παρουσία τους σημαντικές προσωπικότητες της περιοχής μεταξύ των οποίων ο κ. Γιόγιακας Βασίλειος, βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας του νομού Θεσπρωτίας, ο πατέρας Ηλίας Μάρκου, εκπρόσωπος της Ιεράς Μητρόπολης Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας, ο κ. Δημάκος Δημήτριος, Αντιδήμαρχος Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης, Πολιτισμού, Νεολαίας και Αθλητισμού και ο κ. Μπάμπας Νικόλαος, Επόπτης Ποιότητας της Εκπαίδευσης του νομού Θεσπρωτίας οι οποίοι εξέφρασαν τον ενθουσιασμό και ικανοποίησή τους. Ο φετινός εορτασμός της εθνικής επετείου στο Πνευματικό κέντρο της πόλης έδωσε την ευκαιρία σε γονείς και κηδεμόνες των μαθητών αλλά και στην τοπική κοινωνία να παρακολουθήσουν από κοντά το έργο του Μουσικού Γυμνασίου με Λ. Τ. της Ηγουμενίτσας, συμβάλλοντας μ’ αυτόν τον τρόπο στην εξωστρέφειά του.

Γράφει η εκπαιδυτικός κ. Ζερβού Ευθαλεία-μουσικολόγος

Στα πλαίσια της ημερήσιας εκπαιδευτικής εκδρομής του σχολείου μας στην Κέρκυρα στις 15/5/25, οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν στις 11.30 π.μ. το μουσείο Ασιατικής Τέχνης Κέρκυρας, και στις 13.30 το Μουσείο χαρτονομισμάτων Ιονικής Τραπέζης Κέρκυρας, όπου είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μια δράση που οργάνωσε το μουσείο για μαθητές, σε συνεργασία με τη φιλαρμονική «Μάντζαρος», με τίτλο « Μουσική και χαρτονόμισμα».

Το μουσείο Ασιατικής Τέχνης στεγάζεται στα ανάκτορα Μιχαήλ και Γεωργίου και είναι αφιερωμένο στην τέχνη και τις αρχαιότητες της Ασίας. Ιδρύθηκε το 1928 και περιλαμβάνει περίπου 15.000 αντικείμενα ασιατικής τέχνης από ιδιωτικές συλλογές και δωρεές. Έχει παγκόσμια αναγνωρισιμότητα και έργα των συλλογών του παρουσιάζονται σε διεθνείς εκθέσεις.

Το μουσείο χαρτονομισμάτων της Ιονικής Τραπέζης θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μουσεία του είδους στην Ελλάδα, καθώς η συλλογή του παρουσιάζει τη νομισματική ιστορία του νέου Ελληνικού κράτους από την ίδρυσή του, μέσα από 180 χρόνια ιστορίας. Ιδρύθηκε το 1981 και το 2004 ανακαινίστηκε και πήρε τη μορφή που έχει σήμερα. Κάθε χρόνο δέχεται περίπου 10.000 επισκέπτες από όλον τον κόσμο.

Εκεί, οι μαθητές μας μέσα από την εξαιρετική καθοδήγηση και διδασκαλία του αρχαιολόγου κ. Κ. Χριστόπουλου, είχαν την ευκαιρία να αποκτήσουν γνώσεις σχετικά με την κατασκευή και τα μέρη των στολών και των μουσικών οργάνων των φιλαρμονικών, αλλά και να αναγνωρίσουν μουσικά στοιχεία όπως μουσικά σύμβολα, συνθέτες, μουσικά όργανα και ερμηνευτές, που απεικονίζονται σε σπάνια συλλεκτικά χαρτονομίσματα των τελευταίων 180 χρόνων στην Ελλάδα. Άκουσαν άριες της Μαρίας Κάλλας, αποσπάσματα από όπερες του Verdi και του Mozart, και μουσικά όργανα όπως το όμποε και το εκκλησιαστικό όργανο.

Μετά τη λήξη της εκπαιδευτικής αυτής δράσης, ακολούθησε επίσκεψη στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα.

Την εκδρομή συνόδεψαν ο διευθυντής του σχολείου κ. Ιωάννης Γεωργίου, και οι εκπαιδευτικοί Κων/νος Βιρβίλης, Λέκκας Βασίλειος, Ζερβού Ευθαλία και Τόλκα Γεωργία.

Γράφει ο κ. Καραγιάννης Ελευθέριος, Μουσικολόγος, Καθηγητής Σαξοφώνου

Στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Σαξοφώνου (International Saxophone Festival-Larissa 2025) και ως ενεργό μέλος του Συλλόγου Επαγγελματιών Μουσικών Σαξοφώνου Ελλάδας (Σ.Ε.Μ.Σ.Ε.) ο κ. Καραγιάννης Ελευθέριος με την μαθήτρια σαξοφώνου της Γ’ Γυμνασίου (τμήμα Γ1) Θεμελή Παρασκευή-Ευδοξία συμμετείχαν δια ζώσης στο 11^ο Διεθνές Φεστιβάλ Σαξοφώνου που πραγματοποιήθηκε στην πόλη της Λάρισας στις 12-13-14 Απριλίου 2025.

Ο θεσμός του Φεστιβάλ, ένα μοναδικό πολιτιστικό γεγονός για την Ελλάδα, παρά τις δυσκολίες και αντιξοότητες της εποχής, πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία και με πολλές συμμετοχές μαθητών/τριών από Μουσικά Σχολεία της Ελλάδας και του εξωτερικού (Ρουμανία, Ισραήλ, Βουλγαρία) συμβάλλοντας καταλυτικά στην περαιτέρω γνωριμία με το σαξόφωνο και στην προβολή των σύγχρονων και καινοτόμων δυνατοτήτων του οργάνου.

Το αναλυτικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ περιελάμβανε:

• Συναυλίες ορχήστρας μαθητών, ορχήστρας καθηγητών και ποικίλων μουσικών σχημάτων σαξοφώνου (Κουαρτέτα σαξοφώνων, Saxformers, Sax Ensemble, κ.α.) τόσο εντός όσο και εκτός του χώρου του Φεστιβάλ (εξωτερικοί χώροι Δημοτικού Ωδείου Λάρισας, Αρχαίο Θέατρο Λάρισας) ενσωματώνοντας ένα ευρύ φάσμα ρεπερτορίου έργων για σαξόφωνο με σπάνια εκτελούμενα κομμάτια (σε Πρώτη Παγκόσμια Εκτέλεση) από την πρώτη εποχή (1854) εμφάνισης του οργάνου,
• Διαλέξεις σαξοφώνου με τη χρήση ψηφιακών μέσων για τον πρώτο κατασκευαστή του οργάνου («Adolphe Sax, η ζωή και το έργο του») και για τα «Κουαρτέτα Σαξοφώνου: Μια Διαδρομή μέσα από την Ιστορία και την Εξέλιξή τους»,
• Διαγωνισμό σαξοφώνου σε πέντε διακριτές κατηγορίες ανά επίπεδο σπουδών (προκαταρκτική, κατωτέρα, μέση και ανωτέρα), με τα αντίστοιχα βραβεία (1^ο, 2^ο και 3^ο βραβείο),
• Masterclass Σαξοφώνου για μαθητές/τριες όλων των επιπέδων,
• Πρόβες μαθητικής ορχήστρας σαξοφώνου,
• Workshop (εργαστήριο) Jazz σαξοφώνου,
• Τελετή απονομής βραβείων – επαίνων συμμετοχής

Το σχολείο μας έδωσε το παρόν σε όλες τις συναυλίες, διαλέξεις, Διαγωνισμό, Masterclasses και Workshops και συμμετείχε ενεργά στις πρόβες για την συναυλία της διεθνούς μαθητικής ορχήστρας, αποτελούμενη από μαθητές/τριες ελληνικών και ξένων σχολείων. Στην αίθουσα συναυλιών του Δ.Ω.Λ., όπου πραγματοποιήθηκε η τελική συναυλία, η μαθητική ορχήστρα ερμήνευσε ζωντανά δύο κομμάτια διαφορετικού ύφους και τεχνικού επιπέδου δυσκολίας. Το πρώτο κομμάτι (σε κλασικό ύφος) ήταν το διάσημο «Jazz Waltz No.2» του D. Shostakovich και το δεύτερο κομμάτι (σε ελληνικό παραδοσιακό στυλ) ήταν το «Kritis», όλα προσαρμοσμένα κατάλληλα για ορχήστρα σαξοφώνων. Στην τελική αυτή συναυλία, η μαθήτρια σαξοφώνου του σχολείου μας Θεμελή Παρασκευή-Ευδοξία και ο καθηγητής κ. Καραγιάννης Ελευθέριος είχαν ενεργό συμμετοχή στην ορχήστρα με το άλτο και με το σοπράνο σαξόφωνο αντίστοιχα.

Συνολικά, τόσο η άρτια οργάνωση όσο και η πετυχημένη υλοποίηση του Διεθνούς Φεστιβάλ Σαξοφώνου με την ποικιλομορφία των μουσικών δράσεών του, προσέδωσαν θετικές εντυπώσεις σε όλους τους εμπλεκομένους, αφήνοντας ικανοποιημένη την οργανωτική επιτροπή του (Αντιδημαρχία Πολιτισμού Λάρισας, Δημοτικό Ωδείο Λάρισας, Σύλλογος Επαγγελματιών Μουσικών Σαξοφώνου Ελλάδας) μέσα από τη μεγάλη συμμετοχή των Μουσικών Σχολείων και το υψηλό επίπεδο των συμμετεχόντων, ευελπιστώντας για συνέχιση του μοναδικού αυτού πολιτιστικού θεσμού και στα επόμενα χρόνια.

Γράφει ο κ. Καραγιάννης Ελευθέριος, Μουσικολόγος

Στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής εκδρομής του σχολείου μας στην Αθήνα επισκεφτήκαμε το Πλανητάριο (Παράσταση: «Διαστημικές Καταιγίδες και Βόρειο Σέλας»), το Μουσείο της Ακρόπολης, την Εθνική Βιβλιοθήκη (ξενάγηση) και το Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα Μερκούρη (ξενάγηση και διαδραστική έκθεση «Ο ήχος των έργων»).

• Το αναλυτικό πρόγραμμα της εκδρομής περιελάμβανε τα εξής:

1. Πέμπτη 13/2/2025 ώρα 20.30 μμ., Επίσκεψη στο Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου

Η ψηφιακή παράσταση θόλου «Διαστημικές Καταιγίδες και Βόρειο Σέλας» που παρακολουθήσαμε στο Πλανητάριο ήταν ένα συναρπαστικό ταξίδι γνωριμίας με τα πιο εντυπωσιακά και βίαια καιρικά φαινόμενα του Ηλιακού μας συστήματος. Προβλήθηκε σε ολόκληρο τον ημισφαιρικό θόλο, διαμέτρου 24,5 μέτρων και συνολικής επιφάνειας σχεδόν 900 τετρ. μέτρων και είχε χρονική διάρκεια 40’.

Από τους ανέμους του Ποσειδώνα που πνέουν με ταχύτητες 2.000 km/h, έως τον γιγάντιο αντικυκλώνα του Δία, που στο εσωτερικό του θα χωρούσαν τουλάχιστον δύο πλανήτες σαν τον δικό μας, η παράσταση αυτή μας θύμισε ότι πραγματικά είμαστε τυχεροί που ζούμε στην Γη! Οι ηλιακές καταιγίδες, από την άλλη, μπορούν να βραχυκυκλώσουν τους τηλεπικοινωνιακούς μας δορυφόρους και να προκαλέσουν εκτεταμένες διακοπές στην ηλεκτροδότηση. Παράλληλα, όμως, αλληλεπιδρώντας με το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη μας, δημιουργούν ένα από τα ομορφότερα φαινόμενα της φύσης: το Πολικό Σέλας. Οι μαθητές/τριες έμειναν έκθαμβοι με την ψηφιακή αυτή παράσταση θόλου με την ελπίδα να ξαναβιώσουν κάτι παρόμοιο και στο προσεχές μέλλον!

1. Παρασκευή 14/2/2025 ώρα 10.30 πμ. επίσκεψη στο Μουσείο της Ακρόπολης

Το Μουσείο Ακρόπολης αποτελεί το δεύτερο σε σπουδαιότητα αρχαιολογικό μουσείο της Ελλάδας που είχαμε τη χαρά να επισκεφτούμε! Πρόκειται για ένα αρχαιολογικό μουσείο επικεντρωμένο στα ευρήματα του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης των Αθηνών. Το μουσείο κτίστηκε για να στεγάσει κάθε αντικείμενο που έχει βρεθεί πάνω στον ιερό βράχο της Ακρόπολης και στους πρόποδες του καλύπτοντας μία ευρεία χρονική περίοδο από την Μυκηναϊκή περίοδο έως την Ρωμαϊκή και Παλαιοχριστιανική Αθήνα.

Περιηγηθήκαμε σε μία συνολική έκταση 25.000 τ.μ. με εκθεσιακούς χώρους εμβαδού 14.000 τ.μ. Το μουσείο βρισκόταν στην νότια κλίτη της Ακροπόλεως σε ευθεία απόσταση 280 μέτρων από τον Παρθενώνα. Οι συλλογές του εκτίθονταν σε τέσσερα επίπεδα ενώ ένα πέμπτο στέγαζε τους βοηθητικούς χώρους με το εστιατόριο, το πωλητήριο και την αίθουσα των επισήμων. Στο ανώτατο επίπεδο του μουσείου βρισκόταν η εντυπωσιακή αίθουσα του Παρθενώνα, όπου εκτίθενται όλα τα σωζόμενα στην Αθήνα γλυπτά του μνημείου. Οι διαφανείς υαλοπίνακες επέτρεπαν την άμεση οπτική επαφή με το αρχιτεκτονικό μνημείο από το οποίο προέρχονται προσομοιάζοντας τις αρχικές συνθήκες φωτισμού των γλυπτών. Από την αίθουσα αυτή οι μαθητές/τριες ενθουσιάστηκαν γιατί είχαν την πανοραμική θέαση μεγάλου μέρους της Αθήνας! Αρχικά, στον πυρήνα της αίθουσας υπήρχε εποπτικό υλικό, επιγραφές και διαδραστικά βίντεο σχετικά με τον Παρθενώνα, την κατασκευή και την ιστορία του μνημείου. Το δάπεδο αυτής της αίθουσας ήταν διαφανές επιτρέποντας και την θέαση και τον φωτισμό της αρχαιολογικής ανασκαφής του ισογείου. Τα όποια ερωτήματα και απορίες των μαθητών απαντήθηκαν και αποσαφηνίστηκαν από τους υπευθύνους αρχαιολόγους.

1. Παρασκευή 14/2/2025 ώρα 13.30 μ.μ. ξενάγηση στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας, Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, με ιστορία δύο αιώνων περίπου περισσότερα από 1 εκατομμύριο βιβλία και περιοδικά και ένα πλήθος σπάνιων χειρόγραφων κωδίκων από τον 9ο ως τον 19ο αιώνα, αποτελεί τον θεματοφύλακα της γραπτής παρακαταθήκης των Ελλήνων με τον αριθμό των τεκμηρίων της να ανέρχεται σήμερα σε περίπου 1.000.000. Η συλλογή των 5.500 χειρογράφων της, που χρονολογούνται από τον 9^ο έως τον 20^ο αιώνα, είναι μία από τις μεγαλύτερες διεθνώς και ήταν μια πολύτιμη και μοναδική εμπειρία η επίσκεψή μας σε αυτή. Στις συλλογές της Βιβλιοθήκης, με την καθοδήγηση των ξεναγών, είχαμε την ευκαιρία να περιηγηθούμε σε σπάνια αρχέτυπα και παλαίτυπα, χάρτες, χαρακτικά και ποικίλες κατηγορίες ιστορικών εγγράφων, όπως το Αρχείο των Αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, το Αρχείο του Φιλελληνικού Κομιτάτου του Λονδίνου, διάφορα αρχεία προσωπικοτήτων όπως του Διονυσίου Σολωμού κτλ.

Τη σημερινή εποχή, όπως διαπιστώσαμε και εμείς ως επισκέπτες, η Εθνική Βιβλιοθήκη καλείται να παίξει ένα νέο, ουσιαστικά παρεμβατικό ρόλο μέσα στην κοινωνία, να κάνει τους Έλληνες να νιώθουν τη Βιβλιοθήκη ως μια υποστηρικτική κοινωνική δύναμη, ως ένα δυναμικό φορέα αξιών, επιστήμης και γνώσης.

1. Παρασκευή 14/2/2025 ώρα 16.00 μ.μ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ «ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ»

Η εκπαιδευτική επίσκεψη του σχολείου στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα Μερκούρη» που στεγάζεται στο παλαιό πιλοποιείο του Ηλία Πουλόπουλου, το οποίο ιδρύθηκε το 1886 με την επωνυμία «Ελληνικόν Πιλοποιείον» ξεκίνησε με περιήγηση στις δύο μόνιμες εκθέσεις του Κέντρου: στον 1^ο όροφο «Το Οδοιπορικό στην παλιά Αθήνα» και στο ισόγειο τη «Συλλογή με Φιγούρες Θεάτρου Σκιών της Οικογένειας Χαρίδημου».

Το «Οδοιπορικό στην παλιά Αθήνα» αφορούσε μια μόνιμη έκθεση που δημιουργήθηκε το 1996 σε συνεργασία με το Ελληνικό, Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) και επιχειρούσε να αποτυπώσει την καθημερινή ζωή της αθηναϊκής πρωτεύουσας σε μια ιστορική διαδρομή από τα τέλη του 19ου αι. μέχρι τα χρόνια του Μεσοπολέμου. Στην έκθεση υπήρχε αναπαράσταση σε φυσικό μέγεθος μιας αθηναϊκής γειτονιάς που αποτελείτο από παραδοσιακά μαγαζιά (κατάστημα νεωτερισμών, φωτογραφείο, κουρείο, φαρμακείο, παντοπωλείο, τυπογραφείο και καπνοπωλείο). Τα σπίτια ήταν αντίγραφα πραγματικών κατοικιών της Αθήνας των αρχών του 20ου αι. έχοντας γίνει προσπάθεια η «γειτονιά» να είναι όσο το δυνατόν πιο ζωντανή και άμεση. Όλα σχεδόν τα αντικείμενα του Οδοιπορικού ήταν αυθεντικά: τα ρούχα, τα καπέλα, οι μηχανές του τυπογραφείου και του φωτογραφείου, τα βάζα, τα φάρμακα, κ.λπ. Οι μαθητές/τριες ενθουσιάστηκαν από την «ζωντάνια» και «ρεαλισμό» της αναπαράστασης διατυπώνοντας παράλληλα και γόνιμα ερωτήματα.

Στο ισόγειο έγινε ξενάγηση στην μόνιμη έκθεση «Συλλογή Φιγούρας Θεάτρου Σκιών» του Σωτήρη Χαρίδημου που πήρε το όνομα της από την πλούσια συλλογή της γνωστής οικογένειας Καραγκιοζοπαιχτών «Χαρίδημοι». Η συλλογή παρουσίαζε την παλιά και νεώτερη ιστορία του Καραγκιόζη, καθώς και την εξέλιξη της φιγούρας του Θεάτρου Σκιών από το 1850 μέχρι σήμερα. Συνολικά φιλοξενούνταν 900 γνήσια εκθέματα της οικογένειας τριών γενιών Χαρίδημων κι ορισμένα αντίγραφα παλαιών φιγούρων από δέρμα, χαρτόνι, ζελατίνη, χνάρια με μολύβι, που έχουν ως κυρίαρχο θέμα τον Καραγκιόζη και τους υπολοίπους γνωστούς ήρωες μίας παράστασης. Επίσης υπήρχαν παλιά και σύγχρονα σκηνικά, το Σαράι και η παράγκα του Καραγκιόζη, το λιοντάρι, η καλύβα, ο Ιταλός του ΄40 με την κόκκινη μπότα, ο Θησέας με τον Μινώταυρο, οι ήρωες του 1821, καθώς επίσης κάδρα εμπνευσμένα από την ελληνική μυθολογία, βιβλία με αυθεντικά σκίτσα και διαλόγους των παραστάσεων που έδιναν οι Χαρίδημοι, πίνακες λαϊκής ζωγραφικής, και πολλά φωτογραφικά ντοκουμέντα. Οι μαθητές/τριες περιηγήθηκαν με θαυμασμό στην έκθεση μένοντας εντυπωσιασμένοι τόσο από την διαχρονικότητα του θεάτρου Σκιών όσο και από τη μακραίωνη ιστορική εξέλιξή του.

Η εκπαιδευτική μας επίσκεψη στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα ολοκληρώθηκε με την περιοδική διαδραστική έκθεση με τίτλο «Ο ΗΧΟΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ».

Το καινοτόμο project ζωγραφική και μουσική, ως «επένδυση» της πρώτης παρουσίαζε εκπαιδευτικό ενδιαφέρον για τους μαθητές ως μία νέα φόρμα διδασκαλίας που οδηγεί πέρα από τα τεχνικά και νοηματικά δεδομένα ενός εικαστικού έργου.

Ο «ήχος των έργων» υπήρχε σε αυτή την έκθεση και μπορέσαμε να βιώσουμε την ομορφιά των δύο αυτών τεχνών στην ίδια διάσταση! Τα χρώματα είναι δόνηση, συχνότητα… Το ίδιο και ο ήχος.

Η πρωτότυπη ιδέα της εικαστικού που δημιούργησε την έκθεση ήταν πως ένας άνθρωπος που εκφράζεται μέσω του ήχου, ένας μουσικός, να δει τα έργα της και να περιγράψει με νότες και όχι με λόγια αυτό που βλέπει. Να συνθέσει τον ήχο που του βγάζει ο πίνακας ή το γλυπτό που άγγιξε την ψυχή του και αντί για την ονομασία του έργου, να δώσει στο θεατή-επισκέπτη να το ακούσει! Έτσι, στην έκθεση αυτή, δίπλα από κάθε έργο ζωγραφικής υπήρχε ένα QR Code που ο επισκέπτης μπορούσε να το σκανάρει με το κινητό του και να ταξιδέψει μέσα από δύο τέχνες: ζωγραφική και τη μουσική, μουσικοοπτικά.

Η μουσική εκφράζει, αφ’ ενός το συναίσθημα που περιέχεται στο έργο, αφ’ ετέρου, το συναίσθημα ή τη συγκίνηση που προκαλείται στη θέαση του, δίνοντας μία επιπλέον διάσταση σ’ αυτό που ενδεχομένως θα ήθελε να εκφράσει η εικαστικός. Ιδανικό δεδομένο, η συνύπαρξη των δύο τεχνών που ακολουθούν παράλληλους δρόμους, όσον αφορά την αφετηρία – σύλληψη, έμπνευση- την πορεία και το αποτέλεσμα, που είναι η έκφραση της προσωπικής συγκίνησης του καλλιτέχνη συνυφασμένη με τη συγκίνηση που το έργο προκαλεί στον αποδέκτη του.

Κι αυτό ακριβώς, κατά τη γνώμη μου, είναι το όφελος που αποκόμισαν οι μαθητές/τριες από την έκθεση, το απτό, κατά βάση, της εικαστικής δημιουργίας που συνάντησε το απολύτως ιδεατό της μουσικής δημιουργίας σε ένα “όλον” αρμονίας και αμοιβαίας ολοκλήρωσης, εκφρασμένο με τον πλέον ζωντανό τρόπο!

(Γράφει ο καθηγητής κ. Καραγιάννης Ελευθέριος, Μουσικολόγος)

Ημερομηνία: Πέμπτη 27 Μαρτίου 2025

Τόπος: Συνεδριακό Κέντρο Πανεπιστημίου Ιωαννίνων «Κάρολος Παπούλιας» ΑΙΘΟΥΣΑ Β’ (1^ος ΟΡΟΦΟΣ) ΠΟΛΥΤΡΟΠΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΒΙΑΣ,ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ:ΣΤ. ΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΣ(ΕΠΙΚ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜ. ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ) – Φ. ΔΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ(ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΠΕ78 ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ)

Ώρα: 13.00-13.20

Τάξη: Α’ Λυκείου

Συμμετέχοντες μαθητές/τριες:

Δρίμτζιας Δημήτριος, Κόντος Θωμάς, Μουσελίμη Τατιανή, Μπουζιούρης Φίλιππος, Νικολαΐδης Γεώργιος, Σμπήλια Ιφιγένεια, Στεργίου Αριάδνη-Χρυσούλα

Εισηγητής Καθηγητής: Καραγιάννης Ελευθέριος

Διοργάνωση:

Τομέας Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων σε συνεργασία με την Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας & Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ηπείρου

Τίτλος Μαθητικού Συνεδρίου: «Πάρε τη λέξη μου δώσ’ μου το χέρι σου»: Ορθώνοντας τον Λόγο ενάντια στη βία

Τίτλος εισήγησης: «Η λειτουργία της τέχνης ως αντίδοτου του φόβου και της εξύψωσης του ανθρωπισμού» (από την αισθητική αγωγή στην πρόσληψη και ερμηνεία του ποιητικού λόγου)

Θεματική Ενότητα: Η δύναμη των αφηγήσεων ενάντια στη βία: λογοτεχνία/ποίηση σε έντυπη μορφή σε συνδυασμό με πρωτότυπη μουσική σύνθεση («Το ανακάλημα της Κωνσταντινούπολης» – πρωτότυπο οργανικό ηπειρώτικο μοιρολόι)

Αφορμή για την εισήγηση στο 1^ο μαθητικό συνέδριο, αποτέλεσε η υλοποίηση project στο πλαίσιο του μαθήματος της Μουσικής Τεχνολογίας κατά το σχολικό έτος 2024-25, σχετικού με τη συλλειτουργία των τεχνών (μουσικής – λογοτεχνίας) και τη συμβολή αυτών στην καλύτερη πρόσληψη και κατανόηση του ποιητικού περιεχομένου. Συγκεκριμένα, οι μαθητές/τριες μετά την ανάγνωση, ερμηνευτική ανάλυση και κατανόηση του ποιήματος/θρηνητικού άσματος με τίτλο «Το ανακάλημα της Κωνσταντινούπολης» (σχολικό βιβλίο «Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α’ Λυκείου») που κατατάσσεται στη θεματική ενότητα «Η Λόγια Δημιουργία» της πρώτης περιόδου (10^ος αιώνας – 1453) και ειδικότερα στους «Θρήνους», προέβησαν σε αυτοσχέδια σύνθεση οργανικού ηπειρώτικου μοιρολογιού.

Εφαρμόστηκε η ομαδοσυνεργατική μέθοδος, κατά την οποία οι μαθητές/τριες με ενεργό συμμετοχή, χωρίστηκαν σε ομάδες, προβληματίστηκαν και ευαισθητοποιήθηκαν πάνω σε θέματα βίας και ετερότητας, συνέλλεξαν πληροφορίες για το ποίημα και το μοιρολόι, χρησιμοποίησαν τεχνικές ορθοφωνίας προκειμένου να προβούν σε καλύτερη απόδοση των νοημάτων του κειμένου, καλλιέργησαν την κριτική τους σκέψη και ανέπτυξαν δεξιότητες μουσικού αυτοσχεδιασμού. Αποκορύφωμα αποτέλεσε η σύνθεση οργανικού ηπειρώτικου μοιρολογιού το οποίο προσέδωσε συγκίνηση, συμβάλλοντας στην καλύτερη πρόσληψη του ποιητικού περιεχομένου και λειτουργώντας ως αντίδοτο στο φόβο του θανάτου και της απώλειας καθώς προσέφερε συναισθηματική λύτρωση και κάθαρση τόσο στον ομιλητή όσο και στον ακροατή όπως διαπιστώθηκε μετά την ολοκλήρωση του δρώμενου.

Στο εν λόγω συνέδριο, οι μαθητές/τριες, αφού παρουσίασαν συνολικά το project, πραγματοποίησαν μουσικο-αφηγηματικό δρώμενο. Απήγγειλαν δια ζώσης 27 στίχους από το παραπάνω θρηνητικό άσμα «Το ανακάλημα της Κωνσταντινούπολης» με ταυτόχρονη εκτέλεση του αυτοσχέδιου οργανικού ηπειρώτικου μοιρολογιού από το κλαρίνο.

Ακολούθησε διαλογική συζήτηση όπου σχολιάστηκαν τα ευρήματα της έρευνας σε σχέση με τις αρχικές υποθέσεις της εργασίας, τα οποία και επικυρώθηκαν. Όντως, η συλλειτουργία των δύο τεχνών (λόγου-μέλους) στην πράξη, προσέδωσε ζωντάνια και παραστατικότητα στον ποιητικό λόγο και έκανε πιο κατανοητή την πρόσληψη του περιεχομένου, ενεργοποιώντας το ενδιαφέρον, τη φαντασία, την κριτική σκέψη, την αυτενέργεια, την προώθηση της φιλαναγνωσίας και της διαμόρφωσης της εφηβικής ταυτότητας των μαθητών.

Οι μαθητές/τριες ενθουσιάστηκαν από την όλη διαδικασία, εκφράζοντας την επιθυμία τους για μελλοντική ενεργό συμμετοχή τους σε παρόμοια  συνέδρια.

«Η Φιλαρμονική ως Μουσικό Σύνολο και το Ρεπερτόριό της»

(Γράφουν οι καθηγητές κ. Καραγιάννης Ελευθέριος και κ. Δελλής Κωνσταντίνος)

Την Τετάρτη 26 Μαρτίου 2025, έπειτα από πρόσκληση του μουσικού γυμνασίου Ηγουμενίτσας με Λ.Τ., η «Δημοτική Φιλαρμονική Φιλιατών» συνοδευόμενη από τις κ.κ Αντιδημάρχους Φιλιατών Στάθη Σοφία και Σπανοπούλου Ηλιάνα, επισκέφθηκαν το χώρο του σχολείου και πραγματοποίησαν εκπαιδευτική δράση με τίτλο: «Η Φιλαρμονική ως Μουσικό Σύνολο και το Ρεπερτόριό της».

Η δράση περιελάμβανε εκπαιδευτική ενημέρωση για τη λειτουργία της Φιλαρμονικής ως Μουσικό Σύνολο, το ποικίλο ρεπερτόριό της και ένα ζωντανό μουσικό πρόγραμμα (συναυλία) στους μαθητές και καθηγητές του σχολείου. Προηγήθηκε μία σύντομη εισαγωγική ομιλία από τον Αρχιμουσικό κ. Κων/νο Δελλή σχετικά με την ιστορία της Φιλαρμονικής Φιλιατών, το καταστατικό της και τους στόχους που αυτή επιδιώκει. Ενδεικτικά αναφέρθηκε η μακραίωνη ιστορία της Φιλαρμονικής που αριθμεί σχεδόν 100 χρόνια από την ίδρυσή της (1929) και επισημάνθηκε ο εκπαιδευτικός – παιδαγωγικός χαρακτήρας της. Η εκπαίδευση, αφορά μαθητές και μαθήτριες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που φοιτούν δωρεάν σε σταθερή βάση στην εκμάθηση χάλκινων-ξύλινων, κρουστών μουσικών οργάνων και θεωρητικών της μουσικής. Σκοπός είναι η ενεργή συμμετοχή σε εκδηλώσεις θρησκευτικού, εθνικού, ψυχαγωγικού, κοινωνικού και εκπαιδευτικού χαρακτήρα (λιτανείες, συναυλίες, εθνικές εορτές, επίσκεψη σε σχολεία, κ.α.) που συντελούν στη διαμόρφωσή της σε μια ολοκληρωμένη συμφωνική μπάντα.

Στη συνέχεια η Φιλαρμονική ερμήνευσε ζωντανά 14 κομμάτια από το ρεπερτόριό της με τη σύμπραξη του καθηγητή του σχολείου κ. Καραγιάννη Ελευθερίου στο πρώτο κλαρινέτο έπειτα από αποδοχή της πρόσκλησης που του έγινε από τον κ. Αρχιμουσικό. Με το πέρας της συναυλίας ακολούθησε διαλογική συζήτηση κατά την οποία οι μαθητές του μουσικού γυμνασίου Ηγουμενίτσας με Λ.Τ. εξέφρασαν τον ενθουσιασμό, τη χαρά και την επιθυμία τους να συμμετέχουν σε κάτι ανάλογο στο μέλλον.

Ο Διευθυντής κ. Ιωάννης Γεωργίου εξέφρασε τις θερμές του ευχαριστίες προς τις κυρίες Αντιδημάρχους και τον Αρχιμουσικό για την εξαιρετική εμφάνιση της Φιλαρμονικής, συγχαίροντάς τους για το υψηλό επίπεδο της μουσικής παρουσίασης. Στη συνέχεια, αφού ευχήθηκε μελλοντικές συνεργασίες και καλλιτεχνικές συμπράξεις, ξενάγησε τα μέλη της Φιλαρμονικής στις εγκαταστάσεις του σχολείου, δίνοντάς τους την ευκαιρία να γνωρίσουν τον χώρο και τις δραστηριότητές του.

   Την Παρασκευή 7 Μαρτίου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων κατά της σχολικής βία, το τμήμα α2 Γυμνασίου του Μουσικού Σχολείου Σιάτιστας συνδέθηκε διαδικτυακά με το τμήμα α1 Γυμνασίου του Μουσικού Γυμνασίου Ηγουμενίτσας με Λ.Τ, για μία κοινή δράση και ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τη σχολική βία. Μαθητές του Μουσικού Σχολείου Σιάτιστας διάβασαν πεζά και ποιήματαμε θέμα τον σχολικό εκφοβισμό και μαθητές του Μουσικού Γυμνασίου Ηγουμενίτσας τραγούδησαν τραγούδια που προάγουν την συμπερίληψη, την αλληλεγγύη και την ειρηνική συνύπαρξη. Υπεύθυνες καθηγήτριες της δράσης : Παπά Τατιανή, Κυριακίδη Παναγιώτα. Στη συζήτηση που ακολούθησε συμμετείχε και ο διευθυντής του Μουσικού Γυμνασίου Ηγουμενίτσας κ. Γιάννης Γεωργίου και στο πιάνο συνόδευσε η κα. Ροζαλία Νιφοράτου.